W związku z aktualną sytuacją w Służbie Więziennej przedstawiamy poniżej najważniejsze problemy z jakimi nadal zmaga się aktualnie nasza formacja.
Służba Więzienna to prawie 30-tysięczna formacja, która stanowi jeden z podstawowych filarów bezpieczeństwa wewnętrznego Naszego Kraju, a w naszej ocenie jest od wielu lat marginalizowana. Funkcjonariusze Służby Więziennej zmagają się stale z tymi samymi problemami, które od dłuższego czasu są zdiagnozowane, a ich rozwiązanie jest możliwe. Niezbędne do wprowadzenia zmiany, są przez stronę społeczną od dawna sygnalizowane i prezentowane Kierownictwu Służby. Natomiast brak woli wysłuchania strony społecznej i prowadzenia dialogu ze zwykłymi funkcjonariuszami oraz brak woli wprowadzenia niezbędnych reform powoduje, że problemy Służby pogłębiają się z każdym kolejnym dniem.
Krajowa Sekcja Służby Więziennej NSZZ Solidarność od ponad dwóch lat nieustannie wskazuje podstawowe obszary Służby, które bezwzględnie wymagają pilnych zmian. Wprost informujemy, że system penitencjarny, a co za tym idzie bezpieczeństwo wewnętrzne są zagrożone i wymagają całościowej systemowej reformy oraz zmiany priorytetów, którymi kieruje się obecnie Służba Więzienna w swoich działaniach.
Uważamy, że najważniejszą kwestią jest bezpieczeństwo funkcjonowania jednostek penitencjarnych, bezpieczeństwo funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej oraz bezpieczeństwo osób odbywających karę pozbawienia wolności. W naszej ocenie, która jest poparta opiniami zdecydowanej większość czynnych funkcjonariuszy i pracowników Naszej formacji, to właśnie bezpieczeństwo jest najważniejsze. Kierownictwo Służby pomimo deklarowania podobnego stanowiska, poprzez podejmowane decyzje, wydawane dyspozycje i prowadzoną politykę penitencjarną oraz blokowanie wszelkich pozytywnych zmian, od dłuższego czasu i w coraz większym stopniu kreuje warunki pełnienia służby, w których zapewnienie przez funkcjonariuszy odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa funkcjonowania jednostek penitencjarnych staje się niemożliwe. W praktyce najważniejszy dla Kierownictwa Służby Więziennej jest tzw. ?dobrostan? osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. Polityka liberalnego podejścia do przestępców, niewątpliwie jest jedną z najważniejszych przyczyn obecnej sytuacji, którą można obiektywnie określić mianem kryzysu, kryzysu bezpieczeństwa.
Niezbędna jest zmiana hierarchii wartości jakimi kieruje się Nasza Służba, w ten sposób, że na pierwszym miejscu powinno stać bezpieczeństwo, rozumiane przede wszystkim jako bezpieczeństwo pełnienia służby przez funkcjonariuszy i wykonywania pracy przez pracowników Służby Więziennej. Za niezbędne uznać należy bezzwłoczne i bezwarunkowe wprowadzenie w życie zasady ?ZERO TOLERANCJI? dla wszelkich przejawów agresji wobec personelu więziennego. W obliczu tragicznego wydarzenia jakie miało miejsce w Zakładzie Karnym w Rzeszowie, gdzie podczas pełnienia służby, zamordowana została Nasza Koleżanka ? psycholog działu penitencjarnego mjr Bogumiła Bieniek-Pasierb, nie mamy żadnych wątpliwości, że postulaty wprowadzenia zasady ?zero tolerancji? dla wszelkich form agresji wobec kadry Służby Więziennej oraz postawienia kwestii bezpieczeństwa na pierwszym miejscu, nie wymagają żadnego dodatkowego uzasadnienia. Do tej pory wielokrotnie i bardzo zdecydowanie wskazywaliśmy, że także polityka kadrowa prowadzona przez Służbę, ma bardzo negatywny wpływ na poziom bezpieczeństwa funkcjonowania jednostek penitencjarnych. Ostatnie wydarzenia spowodowały, że nie możemy dłużej tolerować spychania kwestii bezpieczeństwa na dalszy plan.
Na obecny stan rzeczy, poza zaburzoną hierarchią wartości jakimi kieruje się od kilku lat Służba Więzienna, składają się przede wszystkim pogłębiające się problemy kadrowe, narastająca ilość odejść ze Służby doświadczonej kadry, nieustanne zwiększanie obciążenia funkcjonariuszy zadaniami służbowymi, postępujące negatywne zmiany w pragmatyce służbowej oraz pogarszające się warunki pełnienia służby i pracy, a przede wszystkim zbyt mała ilość funkcjonariuszy pełniących służbę w stosunku do ilości osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych oraz w stosunku do ilości zadań jakie funkcjonariusze mają do wykonania. Prowadzi to do sytuacji braku możliwości zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pełnienia służby i funkcjonowania jednostek penitencjarnych.
Kierownictwo Służby Więziennej w ostatnich latach prowadzi negatywną politykę kadrową, której głównym błędem w naszej opinii, jest zniechęcanie doświadczonej kadry do dalszego pełnienia służby poprzez brak przejrzystej ścieżki rozwoju zawodowego oraz systematyczne zmiany przepisów pragmatyki służbowej, które powodują narastający z roku na rok ilość odejść ze Służby. Należy w tym miejscu podkreślić, że funkcjonariusze z kilkunastoletnim stażem stanowią dla Służby ogromną wartość. Regularnie rośnie ilość funkcjonariuszy, który niedługo po uzyskaniu uprawnień emerytalnych odchodzą, a jednocześnie coraz częściej karierę w mundurze Służby Więziennej przedwcześnie kończą także funkcjonariusze, którzy uprawnień emerytalnych nie posiadają. Taka sytuacja wynika z faktu, że wprowadzane systematycznie negatywne zmiany powodują, że funkcjonariusze utracili poczucie stabilizacji i w obawie przed nadejściem kolejnych, wolą odejść ze Służby niż podejmować ryzyko ponownego pogorszenia się warunków pełnienia służby w niedalekiej przyszłości. Ponadto ze względu na ogromne braki kadrowe osoby, które pozostają w Służbie obciążane są dodatkowymi obowiązkami, a presja na ich prawidłowe wykonanie stale rośnie. Funkcjonariusze wykonują samodzielnie zadania, które aby były wykonane w sposób prawidłowy i z zachowaniem odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, powinny być wykonywane przez dwie lub więcej osób. W takich warunkach, w obawie o własne bezpieczeństwo i konsekwencje jakie grożą funkcjonariuszowi za każdy najmniejszy błąd, funkcjonariusze nie są w stanie pełnić dłużej służby i odchodzą. W tym samym czasie, kiedy obciążenie zadaniami służbowymi przewyższa fizyczne możliwości funkcjonariuszy, gdyż jest nas po prostu zbyt mało, Kierownictwo Służby Więziennej nalega na zawieszanie i nieobsadzanie części stanowisk służbowych w celu zmniejszenia ilości generowanych w jednostkach penitencjarnych nadliczbowych godzin służby. Na zawieszaniu i nieobsadzaniu stanowisk służbowych cierpi bezpośrednio bezpieczeństwo zakładu karnego czy aresztu śledczego, a brak odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i wykonywanie zadań służbowych wykraczających poza zadania przypisane do jednego stanowiska służbowego, są jednymi z najczęstszych powodów odejść funkcjonariuszy ze Służby.
Problem obsesyjnego wręcz przeciwdziałania powstawaniu nadliczbowych godzin służby kosztem bezpieczeństwa funkcjonowania jednostek penitencjarnych jest jednym z najpoważniejszych z jakim zmagają się obecnie załogi jednostek penitencjarnych. Najczęstszym przejawem ?walki? z nadgodzinami jest nieobsadzanie i zawieszanie niektórych stanowisk służbowych. Redukcja nadliczbowych godzin służby za wszelką cenę, za cenę bezpieczeństwa, powoduje ogromną frustrację załogi i prowadzi do niebezpiecznych sytuacji, gdzie funkcjonariusz musi decydować czy wykonywać zadania powierzone mu na jego stanowisku służbowym, czy te które powinny być wykonane na stanowisku, które pozostaje nieobsadzone lub zawieszone. Problem ten wynika, w naszej ocenie z faktu, że Służba Więzienna jest w znacznym stopniu niedoetatyzowana.
W tym roku, tylko do dnia dzisiejszego, ze służby w Służbie Więziennej odeszło ponad 1600 doświadczonych funkcjonariuszy, istotna część tych osób nie planowała jeszcze kończyć swojej kariery w Naszej formacji, ale obawa przed wprowadzeniem kolejnych negatywnych zmian w pragmatyce służbowej, przyspieszyła ich decyzję o opuszczeniu Naszych szeregów, co ma negatywny wpływ na budżet państwa. W okresie ostatniego roku, co kilka miesięcy funkcjonariusze dowiadywali się o wprowadzeniu kolejnych niekorzystnych rozwiązań w obszarze ich uposażeń, w tym niesprawiedliwego podziału nagród uznaniowych, nowych zasad przyznawania dodatków służbowych, co było bezpośrednią przyczyną największej ilość odejść ze służby w bieżącym roku kalendarzowym, czy w ostatnim czasie o kuriozalnym wręcz przyznaniu podwyżek uposażenia w sposób, który na zawsze zdemontuje system wynagradzania funkcjonariuszy i doprowadzi do ręcznego nimi sterowania w miejsce rozwiązań systemowych, ponieważ zasady przyznania podwyżki nie zostały i nie zostaną uregulowane w żadnym akcie prawnym. Podobne negatywne zmiany nie miały miejsca w żadnej innej służbie mundurowej, co funkcjonariusze Służby Więziennej doskonale wiedzą, gdyż śledzą uważnie wszystkie tematy związane ze służbami mundurowymi Naszego Kraju. Należy w tym miejscu podkreślić, że funkcjonariusze Służby Więziennej za bardzo istotne uważają to, że wszystkie służby mundurowe powinny być traktowane na równi, jednocześnie widzą, że tak nie jest.
Bezpieczeństwo powinno być sztandarowym hasłem Służby Więziennej, a hasło to powinno znajdować odzwierciedlenie w realnych działaniach Kierownictwa Naszej formacji. Stoimy na stanowisku, że niezbędna jest kompleksowa reforma polskiego systemu więziennictwa, oparta na filarze bezpieczeństwa i eliminacji wszelkich przejawów agresji. Służbie Więziennej brakuje zasobów kadrowych. Do prawidłowego funkcjonowania w bezpiecznych warunkach, z zachowaniem zasady wzajemnego ubezpieczania się funkcjonariuszy w trakcie wykonywania czynności służbowych w kontakcie z osadzonymi, potrzeba nam setek strażników, wychowawców, psychologów i personelu wspomagającego.
Bez istotnego wzmocnienia kadrowego naszej formacji, bez odpowiedniego zarządzania opartego o właściwą hierarchię wartości, bez poprawy bezpieczeństwa i warunków pełnienia służby, bez przejrzystych zasada i procedur, bez szacunku dla naszej ciężkiej i niebezpiecznej Służby za murami aresztów śledczych i zakładów karnych w otoczeniu przestępców, bez zatrzymania odpływu doświadczonej kadry, bez pełnej obsady wszystkich stanowisk służbowych, nie będziemy mogli skutecznie chronić społeczeństwa przed sprawcami przestępstw, nie będzie możliwa efektywna resocjalizacja, nie będzie w końcu możliwe prawidłowe funkcjonowanie naszego systemu penitencjarnego. Bez systemowej zmiany możemy jako formacja, znaleźć się w punkcie krytycznym.
Zwracamy się do Szanownej Komisji o prace i wsparcie nas w dążeniu do wprowadzenia w Służbie Więziennej niezbędnych zmian.
Treść stanowiska została przesłana do Komisji Sprawiedliwości i Prawa Człowieka w dniu 14 marca 2022 r.
0 komentarzy